Żółwie Caretta caretta — skarb Zakynthos cz. II

W poprzedniej części pisałam o tym dlaczego Zakynthos jest idealnym domem dla żółwi, o Rolii Parku Morskiego oraz organizacji Archelon. Wspominałam także o tym, że właściwie każdy z nas dzięki, edukacji, obserwacji i delikatności może wspierać pracę wolontariuszy oraz przyczyniać się do ochrony i rozwoju  niezwykłych gatunków zwierząt.

W tym wpisie opowiem Wam trochę o faktach i mitach na temat Carettta caretta oraz odpowiem na pytania, które najczęściej słyszę od osób, które jako pilot wycieczek, mam okazję oprowadzać.

Mit 1: Żółwie są powolne i leniwe.

Fakt: Oj nie! W wodzie Caretta caretta to prawdziwe torpedy. Potrafią pływać nawet 30 km/h, a ich silne płetwy działają jak napęd odrzutowy. To trochę tak, jakby ktoś nazwał delfina „wolnym” — po prostu trzeba go zobaczyć w akcji!

Ciekawostka: W ciągu swojego życia żółw może przepłynąć tysiące kilometrów, przemieszczając się między Afryką, Włochami, Turcją i Grecją. To wyjąkowy i bardzo oryginalny podróżnik!

Mit 2: Żółwie mieszkają tylko w wodzie.

Fakt: Żółwie morskie spędzają większość życia w oceanie, ale… ich historia zawsze zaczyna się na lądzie. Samice wracają na plażę, na której same się urodziły, żeby złożyć jaja. Zadziwiające, prawda? Po tylu latach, po tylu odbytych podróżach i przepłyniętych milach — trafiają dokładnie tam, skąd pochodzą.

To trochę jak z nami — gdziekolwiek byśmy nie pojechali, zawsze chcemy wrócić do domu.

Mit 3: Każdy żółw, którego zobaczysz, to samica.

Fakt: Nie do końca. Różnice między samcem a samicą są subtelne, ale da się je zauważyć! Samce mają dłuższy ogon (to właśnie nim pomagają sobie podczas rozmnażania), a ich skorupa jest często bardziej wydłużona. Samice za to pojawiają się częściej w Zatoce Laganas, bo to one składają jaja na plaży.

Ciekawostka: O płci żółwia decyduje temperatura piasku! Jeśli jest cieplej — wykluwają się dziewczynki, jeśli chłodniej — chłopcy. Tak więc… pogoda dosłownie kształtuje przyszłe pokolenia! 

Mit 4: Żółwie potrafią oddychać pod wodą.

Fakt: Nie, choć świetnie by było! Caretta caretta to gady, a więc oddychają powietrzem. Muszą wynurzać się co pewien czas, by nabrać tchu. Potrafią jednak wstrzymywać oddech nawet na 4–7 godzin, gdy odpoczywają.

Więc jeśli zobaczycie żółwia wynurzającego się tuż obok łodzi — to nie „pokazuje się turystom”, tylko po prostu bierze głęboki oddech!

Mit 5: Żółwie nie czują strachu i nie reagują na ludzi.

Fakt: Oj, czują — i to bardzo!
Żółwie są wrażliwe na hałas, ruch łodzi, dotyk i błyski aparatów. Dla nich każde takie spotkanie to stres. Dlatego obserwujemy je z dystansu — spokojnie, bez głośnych okrzyków i selfie, szczególnie tych z flashem. 

Podczas moich rejsów zdarzało się, że żółw podpływał sam — wtedy wszyscy milkli. Cisza, słońce, delikatna fala i to spojrzenie jego mądrych, w jakichś sposób rozczulających oczu. To moment, który pamięta się na zawsze.

Mit 6: Żółwie są dobrze chronione, więc nic im już nie grozi

Fakt: Niestety, to nieprawda.
Mimo ochrony populacja Caretta caretta wciąż spada. Zagrożenia to przede wszystkim śmieci w morzu, plastikowe torby (które zjadają, bo mylą z meduzami), światła hoteli dezorientujące młode żółwie i łodzie, które często ranią je śrubami.

Ale dobra wiadomość jest taka, że każdy z nas może pomóc!
Nie zostawiajmy śmieci, wybierajmy ekologiczne rejsy, wspierajmy organizacje takie jak Archelon. To naprawdę ma znaczenie.

Mit 7: Żółwie pływają bez celu.

Fakt: Wręcz przeciwnie — mają w sobie coś jak wbudowany GPS!
Naukowcy odkryli, że Caretta caretta potrafi rozpoznawać pole magnetyczne Ziemi, co pomaga im odnaleźć drogę do rodzinnych plaż po wielu latach.
To tak, jakby pamiętały mapę swojego dzieciństwa. 

Pamiętam pewien rejs z rodziną z Polski, Mały chłopiec zapytał mnie:
„A skąd żółw wie, że to jego plaża?”
Uśmiechnęłam się i powiedziałam:
„Bo morze zawsze pamięta swoich przyjaciół.”

Wtedy żółw wynurzył się tuż obok łodzi i wszyscy wiedzieliśmy, że właśnie dostaliśmy odpowiedź.

W mitologii greckiej żółw był symbolem Afrodyty — bogini piękna i harmonii. Dla Greków żółw oznacza mądrość, cierpliwość i szczęście. Do dziś wielu mieszkańców Zakynthos wierzy, że jeśli podczas rejsu zobaczysz żółwia, to znak, że morze Ci sprzyja!

Taki rejs to wycieczka, na którą turyści czekają z niecierpliwością, jako pilot wiem o tym doskonale! Wypływamy z portu Ag. Sostis i już po kilku minutach wypatrujemy żółwi. Kiedy pierwszy z nich wynurza się obok łodzi, cała grupa wstrzymuje oddech. A ja, mimo że widziałam to setki razy, za każdym razem mam ciarki. Podczas rejsu pokazujemy też klify Keri, Błękitne Jaskinie i Marathonisi — wyspę w kształcie żółwia! Turyści zadają mnóstwo pytań: ‘Ile żółw ma lat?’, ‘Czy można go dotknąć?’, ‘Czy on się nie boi?’ – i wtedy tłumaczę, że morze to jego dom, a my jesteśmy tu tylko gośćmi.

Najczęstsze pytania od turystów, czyli wszystko, co chcieliście wiedzieć o Caretta caretta

Na moich rejsach „Caretta Caretta” słyszę mnóstwo pytań. To bardzo mnie cieszy, bo oznacza, że wile osób naprawdę chce poznać naturę Zakynthos i zgłębić temat. Niektóre powtarzają się tak często, że postanowiłam zebrać je w jednym miejscu — może wy też znajdziecie tu odpowiedzi na swoje wątpliwości, a może będzie to dla Was przygotowaniem, zanim wybierzecie się na Wielkie Greckie Wakacje i później w rejs. 

 „Czy można zobaczyć wykluwającego się żółwia w ciągu dnia?”

I tu odpowiedź jest trochę… smutna dla łowców wrażeń — większość małych żółwików wylatuje z piasku nocą, aby uniknąć drapieżników i wysokiej temperatury. Jednak jeśli macie szczęście nie jest to niemożliwe — mi się nawet kiedyś udało — na wyspie Marathonisi.

„Jak dołączyć do organizacji Archelon?” 

To naprawdę proste! Archelon przyjmuje wolontariuszy, zarówno w sezonie letnim, jak i poza nim. Można pomagać przy patrolach plaż, oznaczaniu gniazd, edukacji turystów, a nawet w opiece nad młodymi żółwiami w ośrodkach rehabilitacyjnych. Wystarczy odwiedzić ich stronę internetową i zgłosić swoją chęć — przygoda życia gwarantowana!

„Czy można zanieść takiego żółwika do morza?”

Od razu mówię: absolutnie nie! Każdy ruch człowieka w kierunku wody może dezorientować malucha i zagrażać jego bezpieczeństwu. Mały żółwik sam najlepiej odnajdzie drogę do morza — a my możemy jedynie wygładzić mu piasek w stronę wody. Pamiętajmy, że żółwie muszą same później poradzić sobie w naturalnym środowisku, a droga do morza to również moment, w którym żółwikowi wykształcają się mięśnie. Na naszych dłoniach jest również bardzo dużo bakterii, które mogłyby źle wpłynąć na jego rozwój.

„Czy żółwie poznają potem swoje rodziny?” 

Odpowiedź jest trochę skomplikowana, ale i fascynująca — żółwie wracają na tę samą plażę, na której się urodziły, więc „spotykają” miejsce, a nie konkretną rodzinę. W ten sposób ich pokolenia są połączone w przestrzeni, a nie w osobistych relacjach, co i tak jest niezwykłym fenomenem orientacji w przyrodzie.

„Jak duże są jaja żółwi?”

Jaja Caretta caretta mają średnio ok. 4–5 cm średnicy, są okrągłe i białe, a każda samica składa w jednym gnieździe nawet 80–120 jaj. Wyobraźcie sobie tę małą armię tych wyjątkowych zwierząt. Warto też zaznaczyć, ze nie wszystkie małe żółwiki (z przyczyn naturalnych, ale niestety też na skutek destrukcyjnej działalności człowieka) dożywają do wieku dorosłego, w którym gotowe są do ponownego rozmnażania. 

„Czy żółw może rozpoznać swojego opiekuna lub się zgubić w morzu?” 

Żółwie mają niesamowity system orientacji i potrafią przebyć setki, a nawet tysiące kilometrów, ale nie rozpoznają ludzi jak psy czy koty. Za to potrafią odnaleźć drogę do swojej plaży sprzed wielu lat — i to jest prawdziwy cud natury!

„Ile lat żyje żółw Caretta caretta?”

Żółwie żyją nawet do 80 lat, pływają zarówno w dzień, jak i w nocy. Nigdy nie wolno ich dokarmiać ani ingerować w ich naturalny tryb życia.

WAŻNE! Obserwowanie żółwia w jego naturalnym środowisku to przywilej, a nie zabawa. Każde spotkanie z Caretta caretta uczy cierpliwości, szacunku i pokory wobec natury. Jeśli przestrzegacie zasad Parku Morskiego i wskazówek wolontariuszy, każdy z Was może stać się małym bohaterem w ochronie tych niezwykłych stworzeń. 

Na koniec jeszcze jedna osobista refleksja. Kiedy spotkacie żółwia Caretta caretta, nie patrzcie na niego wyłącznie, jak na atrakcję. Zobaczcie w nim historię natury, która przetrwała wieki. Każde jajko pod piaskiem, każda fala i każdy świt to cud, który dzieje się na naszych oczach.