Grecja — śródziemnomorska, niesamowita i magiczna CZĘŚĆ I

Śródziemnomorze jest przeznaczeniem

Geograficznie — to pewien zbiór bardzo specyficznych krajów na mapie świata. Być może niewielu wie, że jest ich całkiem sporo i realnie są bardzo zróżnicowane pod względem kultury, kuchni i mentalności mieszkańców. Nie przeszkadza im to jednak tworzyć pewnego rodzaju magiczną jedność, która jest absolutnie ponad wszelkimi podziałami czy naturalnymi różnicami. 

Może dla porządku i jasności wspomnę, że za kraje śródziemnomorskie uważa się Gibraltar, Hiszpanię, Francję, Monako, Włochy, Maltę, Słowenię, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Albanię, Grecję, Turcję, Cypr, Syrię, Liban, Izrael, Autonomię Palestyńską, Egipt, Libię, Tunezję, Algierię, Watykan i Maroko. Niesamowite, prawda? Tak wiele różnych kultur, często kompletnie ze sobą niezwiązanych, wydawałoby się wręcz, że bardzo odległych… a jednak!

Śródziemnomorze, jak twierdzi wielu, jest więc pewnego rodzaju zbiorem unikatowych cech, mimo różnic, bardzo łączących i charakterystycznych. Dla mnie (i wiem, że są nas tysiące!) to także miejsce na świecie, które sprawia, że czuję się lepsza, szczęśliwsza, spokojniejsza i po prostu… nieustannie pozostaję w zachwycie. Czy jest coś bardziej niezwykłego, oryginalnego, trudnego do uchwycenia, a jednocześnie tak absolutnie magicznego niż „śródziemnomorski sposób życia”? Pokuszę się o stwierdzenie, że nie!

Coś najbardziej oczywistego, a jednocześnie coś, czego często nam, mieszkańcom wschodnio-północnej części Europy, brakuje. Słoneczna, jasna tarcza na idealnie błękitnym, niejednokrotnie całkowicie bezchmurnym niebie to wymarzona sceneria do odpoczynku, relaksu, wakacji i po prostu… luzu. W Grecji, zarówno na kontynencie, jak i licznych wyspach wszystkich archipelagów to norma. Życiodajna siła, energia, ciepło i radość. Słońce sprawia, że świat wydaje się piękniejszy, morze bardziej turkusowe, a kolory zdecydowanie intensywniejsze.

Wszystkie kraje śródziemnomorskie mogą się poszczycić oszałamiającą liczbą słonecznych dni. W tym obszarze Grecja prezentuje się znakomicie, w wielu miejscach kraju, mieszkańcy cieszą się ponad 300 słonecznymi dniami w ciągu roku. To idealne warunki, by cieszyć się życiem, wakacjami, pysznymi owocami i warzywami oraz pewną pogodą przez wiele (nie tylko letnich) miesięcy.

Śródziemnomorska roślinność jest na tyle fascynująca i charakterystyczna, że można byłoby poświęcić temu osobną opowieść. Bez wątpienia jednak będąc w którymś z krajów z tego wyjątkowego, magicznego obszaru napotkasz wiele fascynujących i wyjątkowo pięknych gatunków kwiatów, krzewów i drzew. Na Wielkich Greckich Wakacjach zwróć więc uwagę na rosnące wszędzie (dosłownie niczym chwasty) białe i różowe oleandry. Sadzi się je wzdłuż dróg, w ogrodach i parkach. Bez wątpienia zachwyci Cię także wszechobecna i oplatająca mury i płoty bugenwilla, występująca w kolorach białym, fioletowym, różowym i koralowym.

Na skwerkach i w parkach oraz w miejscach poza utartymi szlakami napotkasz na pewno różnego rodzaju bardzo duże kaktusy, między innymi opuncję figową, która tworzy spore, krzaczaste skupiska o wysokości nawet kilku metrów! Szczególnie urokliwe są odmiany jadalne, których kwiatostany tworzą piękne wianki zmieniające się z czasem w pyszne owoce wielkości śliwki. Uważaj jednak na ich kolce — gdy znajdą się pod skórą, są trudne do usunięcia.

Podczas spacerów Ketmia, zwaną różą chińską na pewno przyciągnie Twój wzrok. Jest niezwykle efektowna i w krajach śródziemnomorskich często sadzona jako krzew ozdobny. Nic dziwnego! Te przepiękne, ogromne kwiaty w wyrazistych odcieniach wydają się być dziełem sztuki. Rosną w ogrodach i na skwerkach, czasami też dziko w wielu częściach miast i miasteczek.

Nie zapominajmy także o tym, w jak uroczy i jedyny w swoim rodzaju sposób mieszkańcy śródziemnomorskich miast ozdabiają swoje domy, ulice, miejskie skwerki i zakątki. Nie ma drugiego miejsca na mapie świata z taką ilością kwiatów, wielkich kolorowych donic z obficie kwitnącymi pelargoniami, lawendą, ogromnymi agawami, aloesami, pnączami i ziołami, które w tym klimacie rosną wyjątkowo szczodrze. Stoją na chodnikach, ozdabiają balkony, pną się po ścianach, oplatając kolorowe okiennice, pachną w rozgrzanym słońcem powietrzu i zamieniają zwykły spacer wśród wąskich uliczek w fantastyczną i oszałamiająca przygodę, jakby wprost z rajskiej, pełnej kwiatów krainy.

Śródziemnomorska przyroda zachwyca na wielu poziomach. W parkach, poza miastem i na górskich szlakach napotkasz gatunki drzew, które są wyjątkowe i w naszym klimacie zupełnie niespotykane. To właśnie one nadają wakacjom ten egzotyczny i pożądany klimat. Zacznijmy od palmy — jej absolutnie nie można pominąć! Nie oszukujmy się — widzimy palmę i już wiemy, że jesteśmy na wakacjach, w miejscu ciepłym i pełnym słońca. W Grecji spotkasz je właściwie na każdym kroku.

Gdy przyjrzysz się uważnie, na pewno zobaczysz także dziwne drzewa, trochę przypominające nasze rodzime świerki. Nie są jednak tak gęste, często także są bardzo wysokie. Te fantazyjne iglaki to Araukaria Kolumnowa, która czasami, w sprzyjających warunkach, osiąga szerokość aż 2 m! Jej gałęzie są gładkie, niekłujące i podobne do kandelabrów. Wyglądają tak, jakby ktoś obwiesił je zielonymi girlandami. Są to drzewa o wyjątkowej urodzie, w Grecji bardzo popularne i charakterystyczne.

Gdy jesteśmy przy iglakach, nie możemy zapomnieć o popularnym w krajach śródziemnomorskich cedrach. Te wysokie, długowieczne drzewa iglaste mają igiełki zebrane w pęczki, podobnie jak u modrzewia. Są to drzewa całoroczne, zimą pozostają więc zielone. Ich szerokie, rozłożyste i szlachetne sylwetki są wyjątkowo malowniczym elementem krajobrazu. Ostatnia na liście (choć wcale nie najmniej ważna) jest sosna pinia. To cudeńko może mieć aż 20 metrów wysokości, a korona, która znajduje się na szczycie długiego, cienkiego pnia, aż 6 metrów obwodu. Jej gęsto ułożone igły są dość długie i mają ciemnozieloną barwę. A co jest w niej najcenniejszego? Szyszki, kwiatostany i drewno! Szyszki są duże, a po rozłupaniu znajdziemy w nich słynne orzeszki piniowe. Zawartość kwiatostanów greckie pszczoły przemieniają w doskonały i znany ze swoich drogocennych właściwości miód pionowy, który możesz kupić w greckich sklepach i na bazarach.

O greckich roślinach i drzewach pisałam już trochę wyżej, uznałam jednak, że oliwka zasługuje na osobne, zaszczytne miejsce na liście. Oliwne gaje bowiem są czymś absolutnie magicznym i czymś, co jest nie tylko związane z Śródziemnomorzem, ale właściwie je tworzy. Oliwa z oliwek to esencja tego regionu i jeden z najwartościowszych darów tej ziemi. Będąc na wakacjach w Grecji, nie trać żadnej okazji do spacerowania wśród drzew oliwnych. Gaje rozbrzmiewające koncertem cykad to widok typowy i niezwykle malowniczy, a greckie, płynne złoto z pierwszego tłoczenia jest powszechnie uznawane za produkt doskonały i znajduje się w czołówce najlepszych oliw na świecie. Pamiętaj także, że oliwa z oliwek sama w sobie, lub kosmetyki produkowane przy jej użyciu są świetną pamiątką z greckich wojaży. Przy okazji wspierasz lokalnych producentów, więc to rozwiązanie idealne dla każdego.

Wyobraź sobie. Jesteś w Grecji. Nad głową błękitne niebo i jasne słońce. Powietrze jest rozgrzane, a od morza wieje delikatna bryza. Słyszysz cykady w pobliskim parku. Ruszasz na spacer po mieście. Gdzie? Prawdę mówiąc, gdziekolwiek… Kerkyra, Chania, Rethymno, Oia, Thira, Rodos, Lindos, Kos, Saloniki czy ateńska Plaka, a może pełna uroku Parga, perła Epiru? Każde z tych miejsc oferuje kuszący cień wśród urokliwych, wąskich labiryntów ulic. Tych w weneckim stylu, pełnych kolorowych okiennic, niezwykłych drzwi, kołatek i kwiatów. Albo tych znanych z pocztówek, w stylu prosto z archipelagu Cyklad, biało-niebieskich, obficie porośniętych bugenwillą.

Każda uliczka, każdy plac i zaułek to kolejna, pełna uroku i gotowa do odkrycia tajemnica. Wyjątkowe sklepiki i winiarnie, stare, pokryte patyną szyldy. Rośliny w glinianych donicach i krzewy bazylii i oregano w oknach tawern. Pelargonie we wszystkich kolorach, o wielkich, kolorowych kwiatostanach. Uliczki kręte i wąskie, a nad głowami plątanina kabli. Pod ścianami zaparkowane motory i skutery, na parapetach i rozgrzanych od słońca, kamiennych schodach śpiące koty. Te uliczki starych, greckich miast to prawdziwy diament. Kwintesencja śródziemnomorskiego świata.

Zanim wybierzesz się do Grecji lub do jakiegokolwiek innego kraju basenu Morza Śródziemnego wiedz, że znajdziesz tam prawdziwą mieszankę smaków, kolorów, stylów i kultur. To prawdziwy tygiel, w którym mieszają się wpływy wielu światów — wynika to głównie z bogatej, trudnej lub skomplikowanej historii tej bliższej i tej bardzo odległej.

Grecja, która jest kolebką europejskiej kultury, prekursorem wielu dziedzin, jak choćby medycyna, teatr czy filozofia, absolutnie nie jest tu wyjątkiem. To świat o niezwykle bogatej historii, pełnej fascynujących zwrotów akcji, a także bardzo tajemniczej — wiele sekretów antycznych kultur do dziś jest nam kompletnie nieznanych. Hellada ma więc do zaoferowania bardzo wiele. Podczas wakacji (oby niejednokrotnych!) znajdziesz wyjątkowe i fascynujące ślady antyku, średniowieczne zamki i  twierdze, wspaniałe miasta w typowo włoskim stylu, oraz szczyptę egzotyki i orientu. Nie unikaj odwiedzania muzeów, poznawania historii, oglądania zabytków, świątyń i klasztorów. Te wszystkie miejsca mówią bardzo wiele o bogatej i różnorodnej historii miejsc, które odwiedzasz. W Grecji obfitość niezwykłych zdarzeń minionych wieków wręcz Cię oszołomi. Nie walcz z tym — tak właśnie działa Śródziemnomorze.

Gdy słońce pali bardzo mocno i intensywnie, mieszkańcy miast zrobią wszystko, by ochronić wnętrza swoich domów, restauracji i tawern przed gorącymi, słonecznymi promieniami. We wszystkich krajach śródziemnomorskich i naturalnie w Grecji także na oknach montuje się specjalne rolety dające mnóstwo cienia, jednak jednocześnie przepuszczające odrobinę światła i powietrza. 

Bez wątpienia dodają one uroku starszym budynkom, są ciekawym elementem architektury, a pomalowane na różne, często dość intensywne kolory, stają się wyjątkowo uroczym akcentem w tkance miejskiego krajobrazu. Podobnie zresztą, jak duże płócienne rolety, którymi często okrywa się pełne roślin balkony i tarasy. W Grecji każdy kawałek cienia jest na wagę złota.

Doskonale wiemy, że kraje śródziemnomorskie, w tym oczywiście Grecja to strefa mocno turystyczna. Każdego roku odwiedzają ją — zarówno część kontynentalną, jak i wyspy, tysiące turystów, podróżników i odkrywców. Każdy pragnie znaleźć coś charakterystycznego dla regionu, coś wyjątkowego, pysznego lub unikalnego. Wziąć kawałek tego niesamowitego świata ze sobą, mieć pamiątkę z podróży, kolorową chustę, piękny obraz, ceramiczną misę lub ugotować coś pysznego we własnym domu i przenieść się we wspomnieniach i smakach znów do czasu wakacji.

W miastach i miasteczkach Grecji właściwie na każdej ulicy znajdziemy oczywiście duże sklepy i supermarkety ze standardowymi i często bardzo ładnymi pamiątkami. Jednak w żadnej części świata, poza Śródziemnomorzem, nie natrafimy na tak wiele unikatowych przedmiotów, które wymagają wyjątkowych umiejętności, wyczucia stylu lub niesamowitego talentu artystycznego. Urocze, często niewielkie sklepy z rękodziełem i maleńkie manufaktury to prawdziwe perełki na mapach miast, które są ozdobą ulic i piękną wizytówką miejsca, często z wielopokoleniowymi tradycjami.

Zwróćcie więc uwagę na ręcznie robioną ceramikę, misy lub naczynia. Wspaniałe przedmioty wykonane z drzewa oliwnego. Pachnące ziołami i lawendą kosmetyki lokalnej produkcji. Koronki lub hafty, które charakteryzują dany region (szczególnie te z Cypru lub Krety!) oraz oczywiście doskonałe przyprawy, zioła, herbaty, niezwykłe miody (ach, ten piniowy lub tymiankowy!), niesamowitą oliwę z oliwek oraz wino. Zwracajcie uwagę na to, gdzie zostały wykonane i wdajcie się w rozmowę z właścicielem sklepu. To właśnie oni — artyści, garncarze, hafciarze i malarze, po prostu rękodzielnicy, mają do opowiedzenia wspaniałe historie związane z danym miejscem. Warto!